Wirusy opryszczki zwykłej HSV 1 i HSV 2 wywołują zróżnicowane zmiany chorobowe a ich przebieg i obraz kliniczny zależy od stanu odporności immunologicznej pacjenta, wieku oraz od tego czy jest to zakażenie pierwotne czy nawrotowe. U noworodków infekcja HSV może by przyczyną posocznicy i zapalenia mózgu, w przypadku małych dzieci – pierwotnego opryszczkowatego zapalenia błony śluzowej jamy ustnej i dziąseł, u dorosłych – nawrotowej opryszczki wargowej lub opryszczki narządów płciowych, a u osób w podeszłym wieku lub z zaburzeniami odporności – infekcji rozsianych.
HSV 1 zazwyczaj jest odpowiedzialny za zmiany chorobowe w obrębie czerwieni wargowej, na śluzówce jamy ustnej oraz w obrębie skóry głowy i szyi, natomiast HSV 2 najczęściej jest czynnikiem wywołującym opryszczkę narządów płciowych. W ostatnich latach znacznie wzrasta udział HSV 1 w wywoływaniu opryszczki narządów płciowych, najczęściej do takiego zakażenia dochodzi w wyniku orogenitalnych kontaktów seksulanych.
Oba wirusy są bardzo rozpowszechnione i znaczny odsetek populacji jest zakażony jednym lub dwoma typami wirusa. W przypadku HSV 1 odsetek zakażonych w populacji ocenia się na 80%, natomiast w przypadku HSV 2 na 22%. Pierwotne zakażenie HSV 1 następuje zazwyczaj w okresie dzieciństwa. Wirus wnika w miejscach drobnych urazów, przez błony śluzowe jamy ustnej lub przez spojówki. Źródłem zakażenia są rodzice lub rodzeństwo. Do pierwotnej infekcji HSV 2 dochodzi zazwyczaj u młodych osób dorosłych a przebieg pierwotnej infekcji zwykle jest bezobjawowy. Wirusy opryszczki zwykłej mogą szerzyć się z komórki do komórki a także wzdłuż nerwów. Mogą przez lata pozostawać w formie uśpionej w układzie nerwowym. W sprzyjających warunkach wirus uaktywnia się i powoduje chorobę. Do nawrotów opryszczki może dochodzić pod wpływem różnych czynników, jak: gorączka, promieniowanie słoneczne, niska temperatura, miesiączka, uraz, stres.
Bliżej omówię opryszczkę wargową, która stanowi najbardziej powszechną formę zakażenia HSV. W przebiegu opryszczki wargowej można wyróżnić następujące fazy: 1. faza mrowienia – w przebiegu której odczuwalne jest mrowienie, pieczenie, ból, swędzenie a nawet kłucie. Objawy te utrzymują się zwykle przez 2-5 dni. 2. Faza pęcherzykowa – powstają bolesne pęcherzyki, które grupują się w kształcie okręgu i często przyjmują zlewny charakter. 3. Faza sącząca – po kilku dniach treść pęcherzyków staje się mętna, ich pokrywa pęka i sączy się surowica lub ropa. 4. Faza strupa – wydzielina zasycha tworząc strupy, które po paru dniach odpadają, pozostawiając rumień, zwykle bez blizny. W typowych przypadkach zmiany chorobowe utrzymują się od 7 do 14 dni. W profilaktyce zakażenia należy unikać bezpośredniego kontaktu (pocałunki, korzystanie z tych samych przedmiotów np. pomadki do ust, ręczniki) z osobą, u której pojawiły się objawy chorobowe. Można ponadto wzmocnić swój organizm poprzez zażywanie preparatów immunostymulujących, np. witamin z grupy C i B oraz cynku a także poprzez spożywanie produktów zawierających naturalne kultury bakterii.
W zależności od nasilenia zmian stosuje się leczenie miejscowe, leczenie doustne poszczególnych nawrotów lub leczenie profilaktyczne w przypadku licznych nawrotów opryszczki – powyżej 9 epizodów na rok. Leki z wyboru to acyklowir i walacyklowir. Należy pamiętać, ze opryszczka to choroba zakaźna a dostępne bez recepty leki miejscowe cechuje bardzo mała skuteczność w leczeniu opryszczki wargowej.