Łuszczyca to przewlekła, niezakaźna choroba grudkowo-złuszczająca, związana z procesami zapalno-proliferacyjnymi w skórze. Wyróżniamy trzy podstawowe typy łuszczycy: łuszczycę zwyczajną (pospolitą) – najczęściej spotykaną, która dotyczy skóry i paznokci; łuszczycę stawową – zapalenie stawów, któremu mogą towarzyszyć zmiany skórne oraz łuszczycę krostkową – podtyp uogólniony lub ograniczony, z obecnością krost wypełnionych żółtą, ropną treścią.
W naszej szerokości geograficznej łuszczyca dotyczy około 2% populacji, jednakowo często występuje u obu płci. Największy odsetek zachorowań odnotowuje się na Wyspach Owczych (2,8%), najmniej w Azji i Afryce.
Rozwój łuszczycy warunkuje współdziałanie czynników genetycznych i różnych czynników środowiskowych. Do rozwoju choroby niezbędne współdziałanie wielu odrębnych genów podatności na chorobę i nie ma jednego określonego mechanizmu dziedziczenia. Wyróżniamy dwa szczyty zachorowań: około 20. roku życia i około 60 roku życia. W związku z tym należy wymienić:
– typ I łuszczycy (3/4 przypadków) – początek choroby zwykle poniżej 40 roku życia, częściej obecność HLA-Cw6, częstsze rodzinne występowanie (10% rodzeństwa, 15% chorych dzieci) oraz skłonność do cięższego przebiegu,
– typ II łuszczycy (1/4 przypadków)– początek po 40 roku życia, najczęściej w 50-70 roku życia, rzadziej obecność HLA-Cw6, brak rodzinnego występowania i łagodniejszy przebieg.
Wysiew zmian łuszczycowych lub ich nasilenie jest wywoływany przez szereg czynników zewnętrznych lub wewnętrznych, takich jak: urazy mechaniczne skóry, napromieniowanie UV lub promieniami X, zabiegi chirurgiczne, śród- lub podskórne iniekcje, tatuaże, szczepienia, ukąszenia owadów, oparzenia chemiczne, przewlekłe zapalenie skóry, choroby infekcyjne (zwłaszcza dróg oddechowych), leki (m.in. beta-blokery, lit, inhibitory ACE, NLPZ).
Klinicznie łuszczyca cechuje się obecnością na skórze czerwonych grudek pokrytych srebrzystą łuską, zmiany szerzą się obwodową tworząc większe ogniska, tzw. blaszki łuszczycowe. Typowa lokalizacja zmian chorobowych to okolica wyprostna stawów łokciowych i kolanowych, owłosiona skóra głowy oraz okolica krzyżowa. Wykwity chorobowe często tworzą się wzdłuż miejsca drobnego urazu mechanicznego (otarcie, zadrapanie). Typowe zmiany paznokciowe to naparstkowanie (liczne drobne dziurki w płytce paznokciowej), plamy olejowe, niekiedy znaczne zgrubienie i zniszczenie płytek paznokciowych.
Przebieg łuszczycy jest przewlekły i nawrotowy. Nawroty schorzenia częściej obserwuje się w okresie wiosennym i jesiennym, co można tłumaczyć częstszym występowaniem infekcji i mniejszym nasłonecznieniem. Nie znane jest skuteczne leczenie łuszczycy, nie ma też skutecznych środków profilaktycznych. W większości przypadków łuszczyca ma łagodny przebieg i charakter, jednak u niektórych pacjentów jej przebieg może być cięższy – wówczas schorzenie może znacznie upośledzać jakość życia oraz funkcjonowanie społeczne i zawodowe pacjentów.
Około 75% pacjentów ma chorobę ograniczoną, która zajmuje mniej niż 10% powierzchni ciała. Ta grupa pacjentów może być leczona wyłącznie preparatami miejscowymi. Cięższy przebieg wymaga leczenia skojarzonego.