Mononukleoza zakaźna to często występująca choroba wirusowa, dotycząca głównie młodych osób dorosłych. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową, rzadziej drogą kontaktu bezpośredniego czy transfuzji. Wirus Epsteina-Barr początkowo namnaża się w błonie śluzowej jamy ustnej i zakaża gruczoły ślinowe. Może on być wydalany ze śliną przez wiele lat.
Pierwszym objawem choroby, pojawiającym się po 4-14 dniowym okresie wylęgania, jest angina z obrzękiem migdałków podniebiennych, których powierzchnię pokrywają martwicze, rzekomobłoniaste naloty. W tym okresie dochodzi także do znacznego powiększenia węzłów chłonnych, zwłaszcza szyjnych tylnych a także do powiększenia śledziony i wątroby. Niemal u wszystkich pacjentów współwystępuje złe samopoczucie i gorączka. U około 3-15% pacjentów pojawia się dodatkowo uogólniona, swędząca osutka plamisto-grudkowa. Pojawia się ona u wszystkich pacjentów leczonych amoksycyliną lub ampicyliną. W typowych przypadkach zmiany skórne zajmują kończyny dolne. Ponadto może wystąpić obrzęk twarzy, wybroczyny na podniebieniu czy też owrzodzenia narządów płciowych.
W badaniach laboratoryjnych stwierdza się podwyższony odsetek limfocytów, które stanowią zazwyczaj ponad 50% krwinek białych. Ponadto prawie u każdego pacjenta stwierdza się podwyższone wartości prób wątrobowych.
Rokowanie jest na ogół dobre. Główny problem to uaktywnienie się wirusa w przypadku immunosupresji.
W różnicowaniu należy uwzględnić zmiany skórne wywołane przez CMV, wirus opryszczki oraz w przebiegu toksoplazmozy.