Rana to anatomiczne przerwanie ciągłości powłok zewnętrznych (skóry, błony śluzowej) oraz znajdujących się głębiej tkanek pod wpływem działania czynnika uszkadzającego. Ranę charakteryzuje ból, krwawienie i zianie, czyli rozwarcie się jej brzegów. Czynnikiem uszkadzającym, który prowadzi do powstania rany może być uraz mechaniczny, uraz termiczny (oparzenie, odmrożenie), uraz chemiczny (żrące substancje chemiczne) lub energia promienista (promieniowanie słoneczne). Uszkodzeniom naskórka i skóry towarzyszy może towarzyszyć uszkodzenie głębiej położonych tkanek jak np. mięśni, nerwów, naczyń krwionośnych, ścięgien, kości czy stawów, co ma istotny wpływ na proces gojenia się rany. Drobne rany goją się całkowicie i nie pozostawiają blizn, natomiast rany głębokie goją się z pozostawieniem blizny.
Rany możemy najogólniej podzielić na dwa rodzaje: ostre i przewlekłe. Pierwsze z nich nie stanowią poważnego problemu medycznego ponieważ goją się szybko, zwykle w ciągu 2-7 dni. Natomiast rany przewlekłe to rany trudno poddające się leczeniu. Kryterium czasu, po uwzględnieniu którego można mówić o ranie przewlekłej nie jest do końca sprecyzowane – jedni przyjmują okres 1-2 tygodni, inni przedłużają ten okres do 6-8 tygodni.
Rodzaje ran ostrych:
– rany kłute – to rany zadane przez ostre narzędzia, mają równe brzegi i są głębokie, zwykle niewielkie krwawią ale mogą uszkodzić narządy wewnętrzne;
– rany cięte – to rany także zadane ostrym narzędziem, ale obficie krwawiące;
– rany miażdżone – powstają po upadku lub po uderzeniu, ich brzegi są postrzępione i nieregularne, tkanki w okolicy są stłuczone, krwawienie jest niewielkie;
– rany szarpane – krwawią obficie, maja poszarpane brzegi, są spowodowane napięciem i rozciągnięciem tkanek ponad ich wytrzymałość;
– otarcie naskórka – powstaje najczęściej w wyniku działania na skórę twardego, tępego narzędzia, upadku lub uderzenia o chropowatą powierzchnię, tak by uszkodzeniu uległa tylko powierzchowna warstwa skóry.
Rodzaje ran przewlekłych, które dotykają największą ilość osób:
- Owrzodzenia żylne podudzi:
- Odleżyny
- Zespół stopy cukrzycowej